Havens zullen steeds milieuvriendelijker worden

APM Terminals met containeropslag en -overslag en EON (E.ON) centrale (l) in de Rotterdamse Haven.
Fotograaf: Siebe Swart. Hires

Een milieuvriendelijke haven kan ook efficiënter zijn. Dat stelt prof. Tiedo Vellinga op woensdag 21 december in zijn intreerede als ‘havenprofessor’ aan de TU Delft. Een veelbelovende maatregel is het geven van een korting op de havengelden aan schone schepen, zegt Vellinga, die tevens verbonden is aan het Havenbedrijf Rotterdam. De intreerede van Tiedo Vellinga is vanaf 15.00 uur live online te volgen via now.tudelft.nl.

Frontrunners belonen
Het Havenbedrijf Rotterdam stelt in haar Havenvisie 2030 dat het de meest duurzame haven ter wereld wil worden en tegelijk de meest efficiënte schakel in de keten naar het Europese achterland. Prof. Tiedo Vellinga is er van overtuigd dat efficiëntie en duurzaamheid uitstekend kunnen samengaan.’Belangrijk is daarbij dat bedrijven die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben, de frontrunners worden. Schone schepen, die schoner zijn dan de wet verplicht, krijgen van de havenbeheerder bijvoorbeeld een korting op de havengelden. De overheid moet dit soort initiatieven ondersteunen en de veranderingen uiteindelijk ook met wet- en regelgeving volgen. Frontrunners kunnen in de aanloop worden beloond, maar uiteindelijk moeten achterblijvers worden afgestraft door zaken wettelijk onmogelijk of financieel onaantrekkelijk te maken.’

‘Financiers zullen de rol van de havenbeheerders moeten begrijpen en zogenaamde groenpakketten ontwikkelen. Enige tijd geleden had ik een gesprek met een grote bank in Rotterdam, waar men overwoog een gunstiger lening te verstrekken aan bedrijven met een hogere milieuscore. Zij hadden, net als ik, de ervaring dat dergelijke frontrunners vaak ook in de breedte de zaak beter op orde hebben en vooruitdenken en dus meer kredietwaardig zijn. Duurzaam is dus niet automatisch duur, integendeel.’

World Port Climate Initiative
‘‘Een veelbelovende internationale ontwikkeling is het World Port Climate Initiative. Dit is een initiatief van havens wereldwijd, waaronder Rotterdam. Eén van de projecten is de zogenaamde Environmental Ship Index (ESI), een meetlat waarmee je onderscheid kunt maken in zeeschepen naar hun milieuprestatie. Het doel daarvan is om goed gedrag te stimuleren door het te belonen, bijvoorbeeld door een korting te geven op havengelden’, zegt Vellinga, die al ruim dertig jaar is verbonden aan het Havenbedrijf Rotterdam. ‘Deze korting op havengelden is een diepte-investering die zich later terugverdient. Het Havenbedrijf wil een gedragsverandering op gang brengen waardoor ze later zelf meer bedrijvigheid kan genereren binnen de beperkte milieuruimte die ze als haven heeft. Tegelijk hoeft het Havenbedrijf dan minder geld uit te geven aan dure milieuvoorzieningen, zoals walstroomvoorzieningen of compensatie van schade die veroorzaakt wordt door de emissies van de zeescheepvaart. Immers hoe schoner de schepen, hoe meer schepen er zullen passen binnen de krimpende milieuruimte. Daarom krijgen de 25 schoonste schepen in Rotterdam vanaf dit jaar tien procent korting op het bruto havengeld, elke keer dat ze de haven aan doen.’

Niet alleen Rotterdam, ook de havens van Hamburg, Antwerpen, Oslo en Amsterdam geven de schoonste schepen kortingen. En volgend jaar zal ook de haven van Los Angeles zich aansluiten.

Tweede Maasvlakte
Ook in het verleden is volgens Vellinga trouwens al gebleken dat duurzaamheid in de haven zeer goed haalbaar is. ‘Er zijn veel stappen gezet die vooraf voor onmogelijk werden gehouden. Ik noem het zeer sterk terugdringen van schadelijke lozingen in de Rijn vanaf de jaren tachtig en de ontwikkeling van de Tweede Maasvlakte. Vanaf het begin werd door het Havenbedrijf gesteld dat de Tweede Maasvlakte een duurzame uitbreiding zou moeten worden. En dit bleken geen loze kreten. De duurzaamheidseisen zijn omgezet in contractvoorwaarden en worden ook bewaakt.’

‘Het grote project Tweede Maasvlakte onderscheidt zich ook door de participatie van de stakeholders, de belangengroepen in het project. Voor het Havenbedrijf betekende dit echt een breuk met het verleden. Als je teruggaat naar de krantenkoppen die in het begin verschenen dan leek het een onmogelijke opgave. Maar terugkijkend is er een geweldig goede beweging op gang gekomen die zich bovendien steeds sterker aftekent.’

Meer informatie
De intreerede van Tiedo Vellinga is vanaf 15 uur live online te volgen via TU Delft
Roy Meijer, wetenschapsvoorlichter TU Delft, (015) 278 17 51, [email protected]