Nieuwe Nederlandse kustlijn krijgt vorm

De aanleg van Maasvlakte 2 verloopt volgens planning. Ruim een kwart van het benodigde zand is het afgelopen jaar aangebracht door aannemerscombinatie PUMA. De sleephopperzuigers zijn begonnen met het bouwen van twee eilanden in de Noordzee. Een daarvan is inmiddels ruim vier km lang en is ‘vastgemaakt’ aan de oude kustlijn. In februari 2010 wordt gestart met de bouw van de eerste kademuur voor een containerterminal én met de bouw van de harde zeewering aan de noordwestkant van Maasvlakte 2. Voor die dijk is een nieuw ontwerp gemaakt dat goedkoper is én beter voor de natuur.

Op 1 september 2008 is de aanleg van Maasvlakte 2 gestart. Begin dit jaar kwam het werk goed op gang doordat PUMA een flink aantal sleephopperzuigers inzette. Gemiddeld varen er nu zeven van deze schepen de klok rond. Ze zuigen zand van de Noordzeebodem zo’n 12 km uit de kust en brengen dat naar Maasvlakte 2. Eind april kwam het eerste land boven water. Nu liggen er een schiereiland van ruim 4 km en een eiland van ongeveer 3 km. Het eerste vormt de nieuwe kustlijn, op het tweede start in het voorjaar de bouw van de kademuur voor de containerterminal van Rotterdam World Gateway. Deze moet in 2013 operationeel zijn.

Crisis niet van invloed op tempo aanleg
Ondanks de economische crisis wordt de aanleg van Maasvlakte 2 voortgezet volgens de oorspronkelijke planning. Deze uitbreiding van de Rotterdamse haven met 20% is immers een investering voor de zeer lange termijn. Voor de komende decennia voorziet het Havenbedrijf Rotterdam structurele groei van de overslag van goederen, ongeacht de huidige, forse conjuncturele dip.

Monitoring effecten op natuur
Tegelijk met de aanleg voert het Havenbedrijf een uitgebreid monitoringsprogramma uit om in de gaten te houden of de effecten van de aanleg op het ecosysteem Noordzee binnen de marges blijven die voorspeld zijn. Dat betekent dat het leven op en in de zeebodem periodiek op zo’n 300 locaties in de Noordzee in kaart wordt gebracht. Ook wordt het slibgehalte in het Noordzeewater gemeten. Deze laatste gegevens worden ook vergeleken met satellietfoto’s die op hetzelfde moment van de Noordzee genomen zijn, zodat in de toekomst het slibgehalte bepaald kan worden met satellietbeelden. Deze maanden vinden ook geluidsmetingen plaats van het onderwatergeluid dat de sleephopperzuigers maken. Het totale monitoringsprogramma voor de aanleg kost ongeveer € 10 miljoen.

Procedures
Alle procedures voor aanleg en gebruik (bestemmingsplan) van Maasvlakte 2 zijn volledig doorlopen. Zowel de aanlegvergunningen als het bestemmingsplan zijn daarmee onherroepelijk. Wel volgen er nog procedures voor bouwvergunningen e.d. van de individuele bedrijven.

2010
Belangrijke mijlpalen in 2010 zijn de start van de aanleg van de eerste kademuur voor de containerterminal van Rotterdam World Gateway, de start van de aanleg van de harde zeewering en de start van een aantal zogenoemde interface-projecten. Deze laatste zorgen ervoor dat Maasvlakte 2 straks naadloos wordt aangesloten op de bestaande haveninfrastructuur. Hiervoor wordt onder andere begonnen met de bouw van een viaduct voor weg en spoor in de bocht van de N15 ter hoogte van de Slufter. Met al deze interface-projecten is een bedrag van ongeveer € 500 miljoen gemoeid.

Het eerste interface-project wordt op 11 november 2009 afgerond. Deze dag trekt aannemer Visser & Smit Hanab een 36 inch gasleiding met een lengte van ruim 1200 meter in een boorgat onder de Yangtzehaven door. Dit is de laatste van zes boringen die zijn uitgevoerd om de kabels en leidingen, die nu nog in de leidingenstrook langs de Europaweg liggen, naar een diepte van ruim 40 meter beneden NAP te brengen onder de kademuur van de Euromax-terminal door. Aansluitend op de boringen zullen diverse nutsbedrijven de kabels en leidingen aansluiten op de bestaande infrastructuur. Dit is nodig om het doorbaggeren van de Yangtzehaven, de nieuwe toegang tot Maasvlakte 2, mogelijk te maken.

Innovatief ontwerp harde zeewering
Voor de harde zeewering aan de noordwestkant van Maasvlakte 2, de plaats waar de golven bij storm het krachtigst zijn, is een nieuw ontwerp gemaakt. Deze nieuwe ‘dijk’ ziet er straks on-Nederlands uit. De zeewering krijgt een 4 à 5 m dikke toplaag van keien die los op elkaar liggen, in plaats van een massieve bekleding. Enkele tientallen meters daarvoor worden de blokken van de bestaande blokkendam in zee gelegd. Zij vangen bij een superstorm de eerste klappen op. Deze oplossing is enkele tientallen miljoenen euro’s goedkoper én ecologisch gezien beter, omdat tussen dijklichaam en blokken een aantrekkelijke biotoop ontstaat. Het ontwerp ligt nog ter goedkeuring bij Rijkswaterstaat die uiteindelijk de zeewering overneemt.

Stenen voor de harde zeewering
De harde zeewering wordt opgebouwd uit een zandlichaam met daarop verschillende lagen steen. Hiervoor wordt in totaal circa 7 miljoen ton waterbouwsteen aangebracht. 5 miljoen ton komt uit Europese steengroeves. De eerste lading stenen uit Noorwegen wordt medio december verwacht. 2 miljoen ton wordt hergebruikt uit de bestaande blokkendam rond de Maasvlakte. In het voorjaar van 2010 begint PUMA met het oppakken van de betonblokken van deze dam. Tegelijkertijd wordt gestart met de opbouw van de zogenoemde E-Crane. Deze enorme kraan kan op 63 meter vanuit het hart 50 ton plaatsen en wordt speciaal voor de aanleg van Maasvlakte 2 gebouwd. De unieke E-Crane begint in april 2010 met aanbrengen van betonblokken en breuksteen voor de harde zeewering.

Explosieven en mammoetbotten als bijvangst
De zandzuigers van PUMA halen niet alleen zand naar boven, maar soms ook een bijvangst van oude vliegtuigbommen en mammoetbotten. Het zuidelijk deel van de Noordzee staat bekend als het grootste mammoetkerkhof ter wereld, dus is het niet verrassend dat hier regelmatig botten van deze prehistorische dieren worden gevonden.

Op de Noordzee worden regelmatig explosieven uit de Tweede Wereldoorlog gevonden. Het gaat vaak om bommen die door geallieerde vliegtuigen boven zee afgeworpen zijn omdat ze hun doel in Duitsland niet konden vinden en niet in Engeland wilden landen met hun explosieven nog aan boord. Door de baggeraars zijn tot nu toe zeventien van deze bommen aangetroffen. Het zijn vooral 250-ponders en kleinere bommen en granaten. Ze zijn alle onschadelijk gemaakt door de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD).

De sleephopperzuigers zijn voorzien van zogenoemde bommenroosters met mazen van 15 bij 30 cm. die aan het eind van de zuigbuis zitten. Bij het opzuigen van zand blijven de projectielen (en sommige hele grote botten) voor het rooster, zodat ze niet aan boord van het schip komen. Bij het naar boven halen van de buis hangt het projectiel soms nog voor het rooster. Er zijn uitvoerige protocollen gemaakt hoe met dit soort situaties om te gaan. Dat betekent met name dat de bemanning van het schip dan een foto maakt, die naar de EODD mailt en wacht tot deze experts aangeven wat men moet doen. Sowieso wordt het werk op het betreffende schip stilgelegd tot de EODD het projectiel van boord heeft gehaald. Bij de echt zware bommen blijft tot die tijd een minimale bezetting aan boord van het schip. De andere bemanningsleden verlaten uit voorzorg het schip.

Bron: Port of Rotterdam, 12-11-2009;