Veranderingen op mondiale energiemarkt vergen waakzaamheid Defensie

De wereldwijde veranderingen op de energiemarkt zorgen voor geopolitieke spanningen en een verhoogd risico op instabiliteit in olie- en gas exporterende landen rondom Europa. Een recent onderzoek uitgevoerd door het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) aangaande de economische veiligheid van Nederland roept om een prominentere rol van Defensie.

In Nederland groeit het besef dat onze economische veiligheid een nationaal belang is dat in internationaal verband gericht moet worden bewaakt. Economische veiligheid gaat, meer dan we beseffen, hand in hand met andere politieke doelstellingen, zoals het bevorderen van de internationale rechtsorde en hulp aan fragiele staten.

Defensie zou haar inspanningen op het gebied van economische- en energieveiligheid moeten verhogen, met name de anticipatie van de (gevolgen van de) veranderingen op de energiemarkt.

Veranderingen op de energiemarkt (de sterk stijgende vraag en ondermijning van de vrijhandel) zorgen dat staatsgeleide oliemaatschappijen dominanter worden. Dit raakt internationale oliemaatschappijen als Royal Dutch Shell en schaadt de Nederlandse economie.

Bovendien zorgt de veranderende vraag, onder andere door de schaliegasrevolutie in de Verenigde Staten (VS) op lange termijn voor een toename van de instabiliteit in het Midden Oosten, Noord Afrika en Rusland; een belangrijke handelspartner van Nederland. De huidige geopolitieke heroriëntatie van de VS opent tevens de ruimte voor verhoogde concurrentie tussen India en China in het reeds instabiele Midden Oosten. Gezien de terugtrekkende beweging van de VS, zullen deze veiligheidsrisico’s steeds meer door Europa zelf moeten worden opgelost, ook in tijden van bezuinigingen op Defensie en buitenlandse beleid.

Energieveiligheid vergt een belangrijke maritieme component (het zekerstellen van vrije handelsroutes). Bovendien is er een sterke relatie met groeiende instabiliteit binnen landen. Dit maakt toekomstige interventie- en stabilisatiemissies gericht op het behoud van economische- en energieveiligheid van Europa waarschijnlijker. De kans op interventies neemt vanwege deze problematiek namelijk toe.

Specifieke landen die aandacht vereisen vanwege hun kwetsbaarheid zijn Algerije, Rusland, Venezuela, Nigeria en Egypte. Hetzelfde geldt voor de volgende choke points: Bab el-Mandeb, Suezkanaal, Straat van Hormuz en de Straat van Malakka, en de instabiele landen daaromheen. De aanwezigheid in deze landen, regio’s en zeestraten kan preventief werken en tevens de anticipatiefunctie versterken. Dit kan bijvoorbeeld door daar te oefenen, trainingen te geven, of deel te nemen aan Security Sector Reform -missies.

Meer… HCSS