De visie van Jan Willem van Hoogstraten

Waar EBN zich in het verleden richtte op de exploratie, productie en opslag van olie en gas, is daar de laatste jaren verandering in gekomen. “Om de klimaatdoelstellingen te behalen, moeten we ook kijken naar alternatieven”, vertelt Jan Willem van Hoogstraten, CEO bij Energie Beheer Nederland B.V. (EBN). Wij spraken hem over de veranderende strategie van EBN, de kansen en wat dit betekent voor de werkgelegenheid en het bereiken van young professionals

Jan Willem van Hoogstraten begon na zijn studie Mijnbouwkunde & Petroleumwinning aan de Technische Universiteit Delft met werken aan de operationele zijde binnen de olie- en gasindustrie. Zo werkte hij onder andere bij Shell. Na de overstap te hebben gemaakt naar de commerciële kant werkte hij een groot aantal jaren bij onder andere Winterhall. Vervolges was hij vijf jaar de Managing DIrector bij TAQA in Nederland. “Mijn interesse ligt echt in de olie- en gas industrie”, vertelt Jan Willem van Hoogstraten. “Wat ik in mijn laatste jaren bij TAQA merkte, is dat ik steeds gemotiveerder werd van het publieke domein. Ook wilde ik een actievere bijdrage leveren aan de ontwikkelingen rondom de energietransitie”, gaat Van Hoogstraten verder. “Maatschappelijk relevant bezig zijn vind ik erg belangrijk. Zo ben ik uiteindelijk bij EBN terechtgekomen. Met mijn interesse in de olie- en gasindustrie, publieke zaken en de energietransitie, is EBN een goede match.” Per 1 maart 2016 werd Van Hoogstraten door de toenmalige minister van Economische Zaken en Klimaat, Henk Kamp, benoemd tot de CEO van EBN.

EBN is een onderneming die namens de Staat investeert in de opsporing, winning en opslag van olie en gas in Nederland. Waar EBN zich de afgelopen 55 jaar uitsluitend richtte op de exploratie, productie en opslag van gas, is daar de laatste jaren verandering in gekomen. “Om de klimaatdoelstellingen te behalen, moeten we ook kijken naar alternatieven. Daarom richten we ons ook steeds meer op het winnen van duurzame energie”, vertelt Van Hoogstraten ons. Dat betekende een nieuwe koers voor EBN, en met zijn aantreden was er voor de nieuwe CEO direct werk aan de winkel. “Toen ik begon bij EBN waren er veel zorgen binnen de industrie en de organisatie zelf. Investeringen liepen al enige tijd terug. De rol van EBN moest worden aangescherpt, om zo in te spelen op de energietransitie.” Maar een veranderende visie van een onderneming, betekent ook dat er intern ook een transitie plaats moet vinden. “Verandering is altijd ingewikkeld”, legt de CEO uit. “Met elkaar moet je zorgen dat iedereen er weer
vertrouwen in heeft en kansen ziet in de uitdagingen die voor ons liggen. Dat moet zorgvuldig gebeuren.”

Het was dus tijd voor een nieuwe koers. De huidige strategie werd herijkt wat heeft geleid tot drie strategische pijlers binnen EBN: ‘Our Dutch Gas’, ‘Return to Nature’ en ‘New Energy’.

“AARDGAS IS NOG STEEDS DE BELANGRIJKSTE BRON VAN ENERGIE”

“Nederland is echt een gasland. 40% van onze energie komt uit aardgas en dat maakt het nog steeds de belangrijkste bron van energie. Alleen gaat de gasproductie hard achteruit. Het kabinet wil de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk terugschroeven en uiterlijk in 2030 stoppen met het winnen uit Groningen.” En dat terwijl de vraag naar gas blijft stijgen. Kleine Velden worden dus steeds belangrijker en daar moeten we de komende jaren echt beter gebruik van gaan maken, gaat Van Hoogstraten verder.
“Helaas zijn we met een aantal zaken eigenlijk al te laat. Er is de afgelopen jaren sprake geweest van onderinvesteringen en dat heeft gezorgd voor een negatief domino-effect.” Van Hoogstraten legt uit: “Steeds meer gasvelden op de Noordzee raken leeg, dat betekent dat de olie- en gasinfrastructuur gaat verdwijnen. Hierdoor wordt het resterende aardgas mogelijk niet meer gewonnen, omdat het te duur zal worden om het te produceren. En dat is zonde!” EBN investeert dan ook in oplossingen om de gaswinning uit de 450 kleine velden die in Nederland zijn ontdekt betaalbaar te houden de komende jaren.

Daarnaast kijkt EBN binnen de noemer ‘Return to Nature’ naar oplossingen om bestaande ongebruikte olie- en gasinfrastructuur nieuw leven in te blazen. “Veel infrastructuur voor de olie- en gasindustrie zijn niet langer nodig en daar moeten we op een goede manier mee omgaan.” Samen met NOGEPA heeft EBN het initiatief Nexstep opgezet. “Met Nexstep kijken we naar de mogelijkheden voor een veilige en milieuvriendelijke ontmanteling en naar het hergebruiken van de infrastructuur om de energietransitie te bevorderen. We kijken naar de mogelijkheden om CO2 op te slaan, de huidige infrastructuur in te zetten voor het opslaan en transporteren van waterstof en de bestaande platformen in te zetten voor windenergie.”

Tot slot onderzoekt EBN binnen ‘New Energy’ nieuwe vormen van duurzame energie. “We onderzoeken hoe we aardwarmte uit de Nederlandse bodem kunnen inzetten”, vertelt Van Hoogstraten enthousiast. Met deze initiateven hopen ze bij EBN de energietransitie te bevorderen. “Willen we de CO2-uitstoot terugdringen en ons houden aan het klimaatakkoord dan moet er echt iets gebeuren”, gaat van Hoogstraten verder. “Als ik kijk naar de klimaatveranderingen die al gaande zijn, maak ik me zorgen. Ik ben benieuwd of de huidige plannen van het kabinet voldoende zijn om de doelstellingen van 2030 te behalen. Mensen dienen bewuster te worden dat er iets moet gebeuren.”

“HET IS TIJD VOOR EEN INHAALSLAG”

Ligt deze verantwoordelijkheid bij de overheid? “Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de overheid en het bedrijfsleven. Als EBN zitten wij precies op de scheidslijn en werken we nauw samen met beide partijen. Wat wij merken is dat het Rijk veel van de bedrijven uit de industrie verwacht. En de industrie wil wel, maar er is veel onzekerheid over bijvoorbeeld investeringen en hoe dit het beste aangepakt kan worden”, gaat van Hoogstraten verder. “De industrie is hard bezig met besparingen en hoe zij meer kunnen inzitten op duurzame energie. Tegelijkertijd moeten deze bedrijven wel hun concurrentiekracht behouden.” Maar deze ontwikkelingen brengt ook nieuwe kansen met zich mee. “Kijk bijvoorbeeld naar offshore wind. Dat is een mooie ontwikkeling.”

De ontwikkelingen en mogelijkheden zijn ook van invloed op de werkgelegenheid in de industrie. “Veel mensen die nu nog werken in de olie- en gasindustrie zullen zich in de toekomst gaan bezighouden met bijvoorbeeld offshore wind. Een industrie met veel potentie, waar mensen met ervaring hard nodig zijn.”

Ook de jonge generatie moet worden gemotiveerd om het nieuwe energiesysteem verder uit te bouwen. “Door het gebrek aan investeringen de laatste jaren moesten veel bedrijven inkrimpen en zijn er weinig nieuwe mensen aangenomen. Hierdoor is de doorstroom van nieuwe professionals erg laag. Het is dus tijd voor een inhaalslag.”
“Daarnaast komen steeds meer mensen met een technische opleiding niet in een technische functie terecht. Wat ontzettend zonde is.” Waar ligt dat volgens Van Hoogstraten aan? “De generatie tussen de 25 en 30 jaar heeft andere behoeften en kijkt anders naar zaken dan voorgaande generaties. Het is niet dat deze generatie minder passie en ambities heeft, alleen de manier waarop zij hier invulling aan geeft is anders.” Van Hoogstraten merkt dit zelf ook bij de young professionals binnen EBN. “Veel van onze medewerkers werken vier dagen. Terwijl het vroeger heel normaal was dat de één vijf dagen werkte en de partner thuis was. Die verdeling is nu heel anders. Het is belangrijk dat werkgevers hier meer aandacht aan besteden, om zo de jonge generatie aan je te binden.”

De verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij de bedrijven, benadrukt Van Hoogstraten. “Young professionals zijn, misschien nog wel meer dan vroeger, verantwoordelijk voor hun eigen ontwikkeling- en carrièremogelijkheden. Een belangrijk onderdeel hierbinnen is dat je als young professional weet wat je wilt. Waar raak je enthousiast van? Wat wil je niet? Wat wil je over 15 jaar bereikt hebben? En welke stappen zijn ervoor nodig om dat te bereiken”, benoemt Van Hoogstraten. “Deel deze ideeën met je werkgever en bedenk hoe jullie dit samen kunnen bereiken. Het is natuurlijk makkelijk om af te wachten, maar neem zelf de verantwoordelijkheid voor je eigen ontwikkeling.”