Grootscheepse restauratie voor laatste werkende graanzuiger

‘s Werelds laatste werkende graanzuiger is afgelopen vrijdag aangekomen in Franeker voor een grootscheepse restauratie. De elevator vertrok twee dagen eerder uit de Maritiem Museum Haven in Rotterdam. De Stadsgraanzuiger 19 wordt op werf Talsma in prachtige staat teruggebracht. De reis naar Friesland werd door honderden geïnteresseerden gevolgd, langs de route en online.

Directeur Bert Boer van het Maritiem Museum: “Het vertrek van de graanzuiger naar de werf in Friesland is het schitterende resultaat van de inspanningen van veel mensen en organisaties. Dit zijn allen partijen, die meehelpen om dit unieke – en in de geschiedenis van de Rotterdamse en Antwerpse havens zeer belangrijke – maritiem erfgoed te behouden.”

De Stadsgraanzuiger 19 maakt deel uit van de buitencollectie van het Maritiem Museum. Sinds 2015 is het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen ‘co-ouder’ van dit toperfgoed. Directeur Marieke van Bommel van het MAS: “De restauratie van de graanelevator is een prachtig voorbeeld van de internationale samenwerking tussen onze beide musea. De nieuwe maritieme belevingssite aan het droogdokkenpark in Antwerpen wordt ongetwijfeld een mooi tweede thuis voor dit erfgoedstuk, dat oorspronkelijk Vlaams is.” De Stadsgraanzuiger 19 is vanaf 2023 weer in volle glorie te bewonderen, deels in Antwerpen en deels in Rotterdam, met een volledige vernieuwde publiekspresentatie.

De graanzuiger is een prachtig voorbeeld van innovatie in de maritieme sector, die een belangrijk verhaal vertelt over de ontwikkeling van de moderne haven en onze worsteling met technologische vooruitgang. Vóór de introductie van de elevator, aan het eind van de negentiende eeuw, was het lossen van een schip met graan, bonen, erwten of rijst een enorm karwei. Meer dan honderd havenarbeiders waren een week bezig om 6.000 ton bulkgoed over te hevelen van het ene schip naar het andere. Elevatoren maakten het werk minder gevaarlijk en veel sneller.

De Stadsgraanzuiger 19 werd in de jaren tachtig van de vorige eeuw een museaal object, aangekocht in Antwerpen. Het idee was om met onderdelen van deze elevator de laatste Rotterdamse graanzuiger te restaureren, maar de Vlaamse elevator bleek in betere staat. Daarom werd besloten dit exemplaar te behouden. Sindsdien onderhoudt een bevlogen team van vrijwilligers de elevator en geeft demonstraties.

Door zijn oorsprong is de Stadsgraanzuiger 19 een prachtig symbool van Vlaams-Nederlandse samenwerking. Deze band werd enkele jaren geleden verstevigd met een gedeelde verantwoordelijkheid in het beheer: het MAS werd ‘co-ouder’ van de elevator. Eén keer per jaar vertrekt de graanzuiger naar Antwerpen om ook daar bezoekers deelgenoot te maken van zijn rijke historie. Dit is een unicum: niet eerder namen twee musea in verschillende landen de verantwoordelijkheid voor maritiem toperfgoed.