Waarom de Nederlandse maritieme industrie alleen kan opleven bij internationale kennisdeling

thyssenkrupp Marine Systems wil jarenlange ervaring overdragen aan toekomstige generaties Nederlandse maritieme professionals.

Er zijn momenteel drie kandidaten in de race voor de miljardenorder om vier nieuwe onderzeeërs voor de marine te bouwen ter vervanging van de huidige Walrus-klasse. De bouw van de onderzeeërs vraagt om een verversing van de huidige Nederlandse kennis. Daarbij staan kennisdeling en de vernieuwing van maritieme opleidingen centraal. En daarvoor is internationale samenwerking nodig, stelt Holger Isbrecht van thyssenkrupp Marine Systems (tkMS), die de ambitie heeft om hechte lokale samenwerkingen op te zetten met Nederlandse maritieme kennisinstituten en de lokale overheid.

Nederland is van oudsher een grote internationale speler in de maritieme sector: Ons land is de grondlegger van de overzeese wereldhandel, en vandaag de dag is Nederland met Rotterdam als derde grootste haven ter wereld en een totaalomzet van 7,3 miljard euro in de maritiem-technologische sector nog steeds toonaangevend.

Maar als het gaat om onderzeeërs dreigt Nederland dit kennisleiderschap langzaam te verliezen. Sinds de laatste Walrus-klasse door de Rotterdamse Droogdok Maatschappij is ontwikkeld, heeft Nederland niet de mogelijkheid gehad om op eigen bodem nieuwe onderzeeërs te bouwen. De jarenlange ervaring is er nog, maar door een tekort aan specifiek opgeleide technici (volgens de Maritieme Monitor 2017) gaan er rondom de verdere kennisontwikkeling en innovatie kansen verloren. Niet alleen is dit tekort problematisch voor maritieme bedrijven op de korte termijn, op de lange termijn kunnen ook opleidingen de technologische ontwikkelingen in de sector niet bijbenen.

Benut het volledige potentieel

En dat is jammer, stelt Isbrecht. Volgens hem zijn er in Nederland veel mogelijkheden. Door Europese samenwerking kan de bestaande Nederlandse kennis verder worden ontwikkeld. “De operationele en technische kennis is er namelijk. Nederland heeft de afgelopen jaren zijn eigen Walrus-klasse gemoderniseerd. Door onze kennis en ervaring toe te voegen, kunnen we de Nederlandse kennis verder ontplooien en vernieuwen. Een Europese samenwerking met diverse commerciële en particuliere organisaties draagt hieraan bij.”

Een voorbeeld van een innovatie van thyssenkrupp Marine Systems die verder kan worden ontwikkeld is de luchtonafhankelijke voortstuwing (AIP) op basis van een HDW-brandstofcelsysteem waarbij chemische energie zonder geluid of verbranding wordt omgezet in elektrische energie. In de brandstofcellen worden waterstof en zuurstof gecombineerd om water te produceren en tegelijkertijd elektriciteit (DC) af te geven. De elektrische energie geeft rechtstreeks vermogen aan de accu van de onderzeeër. Omdat er geen uitlaatgassen worden geproduceerd en er zeer weinig warmte wordt afgevoerd, is de HDW-brandstofcelinstallatie een zeer effectief AIP-systeem, ongeacht de duikdruk en zonder compromissen. Het stelt onderzeeërs in staat om langere tijd onder water te blijven.

Isbrecht is van mening dat deze technologie ook op andere gebieden zoals de bouw, de procesindustrie en de automobielindustrie, toepasbaar is. “Het zou een goed voorbeeld zijn van het gebruik van R&D door de marine, betaald door de belastingbetalers, ten gunste van het grote publiek door de productie van duurzame energie te bevorderen. En het is van groot belang dat deze kennis wordt overgedragen aan een nieuwe generatie professionals”.

Educatie: de motor van de maritieme sector

De maritieme industrie verandert, en daarmee het onderwijs ook. Het onderwijs moet volgens de SER (de Sociaal-Economische Raad) meer toekomstgericht zijn. “De komst van digitalisering en slimme technologische oplossingen zorgen er voor dat personeel en bedrijven mee moeten bewegen met deze trends en innovatiegolven”, aldus Isbrecht. “Het Walrus-klasse vervangingsprogramma is voor Nederland een uitgelezen kans om in de eredivisie van deze innovaties te spelen. Kennisontwikkeling en het innoveren van opleidingen spelen een belangrijke rol: met de juiste opleidingen leid je de beste mensen op en ontwikkel je de industrie op langere termijn”.

Wie hebben er eigenlijk baat bij vernieuwde opleidingen en verdere kennisontwikkeling? De hele industrie, van bestaande technici in de sector en leden van de Koninklijke Marine tot maritieme opleidingen en talenten, profiteert: het zorgt ervoor dat ze met de nieuwste technologieën werken, wat de kwaliteit en veiligheid ten goede komt. Bovendien worden vacatures makkelijker vervuld, nu de vaardigheden beter aansluiten bij de vernieuwde functieprofielen. Dit is de afgelopen jaren moeilijk gebleken in een overspannen arbeidsmarkt, aldus de Maritieme Monitor.

Submarine Valley als leerschool

Als het contract getekend wordt, wil thyssenkrupp Marine Systems de marine scheepswerf in Den Helder ontwikkelen tot een ‘Submarine Valley’. Hiermee wordt namelijk de Duitse operationele en technologische kennis en expertise samengebracht met de Nederlandse kennis en specialismes. Dit maritieme centrum wil thyssenkrupp Marine Systems ontwikkelen in samenwerking met de lokale overheid, het Nederlandse bedrijfsleven en lokale kennisinstituten.

“thyssenkrupp Marine Systems heeft in de afgelopen 60 jaar meer dan 160 onderzeeërs geproduceerd en geleverd. Dat betekent dat we voortdurend moeten blijven innoveren. Door het samenbrengen van onze kennis via opleidingen en trainingen zijn we nog beter in staat om voorop te lopen, onder andere in de nieuwste technologieën”, aldus Isbrecht.

Een ‘Submarine Valley’ in Den Helder zorgt niet alleen voor 500 directe en 1500 indirecte banen in de regio voor een periode van minimaal 30 jaar, maar leidt ook tot kennisontwikkeling. thyssenkrupp Marine Systems is namelijk van plan om al het benodigde personeel op te leiden en continu te trainen op basis van de meest recente ontwikkelingen in de sector. thyssenkrupp Marine Systems wil daarmee bijdragen aan het dichten van het gat in de technische opleidingen dat er momenteel is, en om samen met diverse kennispartners de opleidingen klaar te maken voor de toekomst.

Kennisontwikkeling en -overdracht bepalen in sterke mate het succes van het vervangingsprogramma voor de Walrus-onderzeeboten voor de Nederlandse economie op de korte en lange termijn. De nieuwste innovaties en moderne technische kennis zijn belangrijk om Nederland opnieuw een leider in het wereldwijde maritieme landschap te maken. Educatie is de spil van de maritieme sector en dat moet dat vooral ook blijven.